Άγχως αποχωρισμού στους σκύλους
Μία από τις πιο κοινές φράσεις που χρησιμοποιούν οι ιδιοκτήτες για να περιγράψουν έναν στρεσαρισμένο σκύλο μόλις αυτοί φεύγουν από το σπίτι είναι το άγχος αποχωρισμού.
Μπορούμε να ορίσουμε το άγχος αποχωρισμού ως πρόβλημα συμπεριφοράς το οποίο αναγνωρίζεται από συμπτώματα όπως: υπερβολική έκκριση σάλιου, γάβγισμα, προσπάθεια να ξεφύγει από το δωμάτιο, ξύσιμο των τοίχων, καταστροφή αντικειμένων στο σπίτι.
Ο σκύλος προσποιείται ή τον διακατέχει στ’ αλήθεια άγχος αποχωρισμού;
Υπάρχει το αληθινό άγχος αποχωρισμού, αλλά υπάρχει και η προσποίηση. Η συμπεριφορά τότε μπορεί να φαίνεται σαν άγχος αποχωρισμού, αλλά στην πραγματικότητα είναι μαθημένη συμπεριφορά.
Η προσποίηση εκδηλώνεται όταν λείπει από το σκύλο τόσο η ηγεσία, όσο και ο αυτο-έλεγχος. Το αληθινό άγχος αποχωρισμού, από την άλλη, προκαλεί στο σκύλο αληθινό στρες κατά τη διάρκεια της απουσίας του ιδιοκτήτη.
Όταν ο σκύλος προσποιείται ξέρει ότι θα τραβήξει την προσοχή ενεργώντας με άσχημο τρόπο. Τότε, για μερικά σκυλιά ακόμα και η παραμικρή επίπληξη είναι ικανοποίηση καθώς νιώθουν ότι τους έχετε προσέξει.
Η αρνητική προσοχή μπορεί να είναι ανταμοιβή σε περιπτώσεις όπως όταν ο ιδιοκτήτης αγνοεί ότι ορισμένες πραγματικές ανάγκες του σκύλου δεν τηρούνται. Στον σκύλο, τότε, υπάρχει σίγουρα λίγο πραγματικό στρες που εκδηλώνεται με ανάρμοστη συμπεριφορά.
Η προσποίηση του άγχους μπορεί να ξεπεραστεί αρκετά εύκολα με σταδιακή προσέγγιση, αυξάνοντας σταδιακά το χρόνο που περνά ο σκύλος μόνος του στον προσωπικό του χώρο τόσο όταν είστε εκτός σπιτιού, όσο και εντός. Πρέπει να εξασκήσετε την υπακοή του και να τον κάνετε να νιώθει πως είστε ένας ισχυρός ηγέτης του.
Αιτίες του άγχους αποχωρισμού:
Το άγχος αποχωρισμού ενός σκύλου συχνά ενθαρρύνεται από τον ίδιο τον ιδιοκτήτη του χωρίς αυτός να το γνωρίζει. Συχνά δημιουργούμε μεγάλη αναστάτωση φεύγοντας ή επιστρέφοντας στο σπίτι και επιβραβεύουμε με αυτόν τον τρόπο την ανησυχία του σκύλου μας όταν λείπουμε προκαλώντας του περισσότερο άγχος την επόμενη φορά που θα πρέπει να φύγουμε.
Μας αρέσει να έχουμε το σκύλο μας μαζί οπουδήποτε πάμε όσο αυτός είναι κουτάβι, κάτι που πολλές φορές δεν κάνουμε στη συνέχεια. Όταν ο σκύλος μεγαλώσει, αναγκαζόμαστε να τον αφήσουμε πολλές φορές μόνο, όμως τότε αυτός όχι μόνο δε θέλει, αλλά και δε μπορεί χωρίς εμάς αφού έχει μάθει στη συντροφιά και είμαστε γι’ αυτόν πηγή αυτοπεποίθησης και ασφάλειας.
Μια αλλαγή στην καθημερινή ρουτίνα ενός σκύλου μπορεί να του προκαλέσει συμπτώματα του άγχους αποχωρισμού, ενώ το ίδιο μπορεί να συμβεί και στην περίπτωση που αυτός βαριέται και του λείπει η άσκηση. Τα τερριέ, για παράδειγμα, είναι γεννημένα για να σκάβουν, τα ριτρίβερ για να μεταφέρουν αντικείμενα και οι σκύλοι φύλακες για να παρέχουν προστασία. Έτσι, σε ορισμένες περιπτώσεις η ζωή που τους προσφέρουμε εμποδίζει τα ένστικτά τους αντί να τα ενισχύει.
Πολλές φορές δεν διατηρείται μια ισορροπία μεταξύ της υπομονής, της υπακοής και της εμπιστοσύνης στο σκύλο. Θα πρέπει η άσκηση και η πειθαρχία να προηγούνται πάντα της στοργής. Επιπλέον, αν ο σκύλος νιώθει εμπιστοσύνη στον εαυτό του και στον ιδιοκτήτη του, μπορεί να είναι βέβαιος πως σε καταστάσεις όπως το να μείνει μόνος του μπορεί να ανταπεξέλθει, διότι θα αισθάνεται σιγουριά για την επιστροφή του ιδιοκτήτη του στο σπίτι.
Πώς μπορούμε να αποτρέψουμε το άγχος αποχωρισμού ενός σκύλου;
Οι κτηνίατροι μπορεί να συνταγογραφήσουν κάποια φάρμακα που ηρεμούν λίγο τις αισθήσεις του σκύλου, αλλά αυτό δε θεωρείται θεραπεία. Τα φάρμακα είναι μια προσωρινή λύση και παρέχουν μόνο έναν μηχανισμό στήριξης βοηθώντας τον ιδιοκτήτη κατά την αποκατάσταση του σκύλου. Θα πρέπει να βρεθεί και να αντιμετωπιστεί η βασική αιτία που γεννά το πρόβλημα.
Όλα ξεκινούν τη στιγμή που θα πάρετε το κουτάβι σας. Πολύ συχνά παίρνει κανείς στην κατοχή του κάποιο κουτάβι από τα σκουπίδια που κλαίει επειδή έχει βρεθεί μόνο του. Αυτό είναι από μόνο του μια μεγάλη αλλαγή για το κουτάβι. Όταν το κουτάβι κλαίει και εμείς σπεύδουμε να το αγκαλιάσουμε με στοργή, είναι σαν να επιβραβεύουμε το κλάμα του. Όταν, όμως, κλαίει στον προσωπικό χώρο που του διαθέσουμε και το αφήσουμε παρόλα αυτά εκεί, επιβραβεύουμε το ίδιο το κουτάβι και του κάνουμε καλό καθώς έτσι μαθαίνει.
Πρέπει από την αρχή να διδάξουμε στο κουτάβι μας να είναι ήσυχο, υπομονετικό και ήρεμο και να το επιβραβεύσουμε για το λόγο αυτό. Αυτό πρέπει να γίνεται σε συνεχώς αυξανόμενης διάρκειας χρονικά διαστήματα. Επιπλέον, όταν το κουτάβι βρίσκεται στον ίδιο χώρο με εμάς, δε θα πρέπει να ασχολούμαστε συνέχεια μαζί του, αλλά να το αφήνουμε να παίζει και μόνο του με τα παιχνίδια του.
Τέλος, πρέπει να το κάνουμε να αποδεχτεί τον προσωπικό του χώρο, το σπιτάκι του και τον περίγυρό του και τα όρια αυτών. Πρέπει να μάθει να σέβεται τόσο το χώρο που ζει, όσο και τα μέλη της οικογένειας που αλληλεπιδρούν μαζί του.
Η σημασία της κατάρτισης της υπακοής και της πειθαρχίας
Ένα μεγάλο μέρος της θεραπείας για το άγχος αποχωρισμού προέρχεται από την κατάρτιση του σκύλου στην υπακοή και στην πειθαρχία. Η προσέγγιση αυτή επιτρέπει στο σκύλο σας να γνωρίζει τι περιμένετε από αυτόν βοηθώντας παράλληλα η καλή συμπεριφορά να του γίνει συνήθεια. Έτσι, θα αισθάνεται άσχημα κάθε φορά που δε θα συμπεριφέρεται σωστά ακόμα και όταν εσείς δε θα αναφέρετε κάτι. Επωφεληθείτε!
Αφιερώστε χρόνο στην εξάσκηση, συχνά και με συνέπεια, όχι μόνο μια φορά την εβδομάδα. Δείξτε στο σκύλο σας τι θέλετε από αυτόν μέσα και έξω από το σπίτι. Συνδυάστε τις βόλτες με την εκπαίδευση.
Μάθετε στο σκύλο σας να κάθεται στην πόρτα, να ξαπλώνει και να περιμένει όσο εσείς απομακρύνεστε από το οπτικό του πεδίο για κάποιο χρονικό διάστημα που θα πρέπει με τον καιρό να αυξάνετε για να συνηθίζει. Μάθετέ του, επίσης, να στέκεται και να περιμένει να τον χαιρετίσουν οι επισκέπτες σας, να μη σας ακολουθεί όταν πάτε στο ψυγείο και να πηγαίνει στην τουαλέτα την κατάλληλη στιγμή. Μικρά βήματα που του παρέχουν σεβασμό και εμπιστοσύνη στον εαυτό του.
Ο σκύλος πρέπει να κατανοήσει εξ’ αρχής τι αναμένετε από αυτόν. Εσείς και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας πρέπει στα μάτια του να είστε ηγέτες και σε καμία περίπτωση δικτάτορες. Αν για παράδειγμα έρχεται και σας σκουντάει το χέρι ή σας χτυπά με την πατούσα του και ασχοληθείτε μαζί του σαν να πρόκειται για κίνηση χαριτωμένη, αυτό θα του γίνει συνήθεια και θα νομίζει ότι έχει τον έλεγχο. Αν στη συνέχεια σε άλλες περιπτώσεις αντιληφθεί πως δε συμβαίνει αυτό, τότε στρεσάρεται.
Εξάσκηση με το σκύλο στο σπιτάκι του για να αποφευχθεί το άγχος αποχωρισμού
Όσο είστε στο σπίτι φροντίστε ο σκύλος σας να εξοικειωθεί με τον προσωπικό του χώρο. Ξεκινήστε αφήνοντας τον μόνο του εκεί αρχικά για ένα μικρό χρονικό διάστημα και αυξήστε το με τον καιρό. Ταΐστε τον εκεί και δώστε του ένα λαχταριστό κόκκαλο για να μειώσει το στρες που πιθανώς να αισθάνεται όσο είναι αφημένος εκεί.
Υπάρχουν ειδικά παιχνίδια που αναπτύχθηκαν με σκοπό τη διασκέδαση ή την απασχόληση ενός σκύλου. Χρησιμοποιήστε αυτά τα λεγόμενα διαδραστικά παιχνίδια ακόμα και όταν είστε παρών για να συνηθίζει. Έχουν το πλεονέκτημα να διεγείρουν το μυαλό του σκύλου προσπαθώντας αυτός να κερδίσει μια λιχουδιά από το παιχνίδι, ενώ όταν το καταφέρει, χαλαρώνει και κοιμάται.
Μη βάζετε νερό στο σπιτάκι του σκύλου σας, γιατί αυτό μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ακαταστασία! Το σπιτάκι του πρέπει να είναι το ασφαλές του καταφύγιο και θα πρέπει να το απολαμβάνει. Φροντίστε για το μέγεθός του: θα πρέπει να είναι αρκετά ψηλό ώστε να μπορεί να στέκεται όρθιος χωρίς να ακουμπάει το κεφάλι του στην οροφή και αρκετά ευρύχωρο ώστε να μπορεί να γυρίζει γύρω γύρω και να ξαπλώνει άνετα.
Αν ο σκύλος σας γαβγίζει όσο είναι στο σπιτάκι του, αναζητήστε τρόπους για να τον σταματήσετε. Διδάξτε του να στέκει ήσυχος και διακόψτε το γάβγισμά του δείχνοντάς του πως δε θα λάβει ανταμοιβή από αυτό. Σε ακραίες περιπτώσεις μπορείτε να του φορέσετε φίμωτρο που θα περιορίζει το θόρυβο και δε θα ενοχλούνται οι γείτονες όσο εσείς λείπετε από το σπίτι.
Όταν θέλετε να φύγετε από το σπίτι κάντε το ήσυχα χωρίς να πείτε τίποτα στο σκύλο σας. Μη του δώσετε καθόλου προσοχή. Ακολουθείστε τα βήματα που θα κάνατε και στην περίπτωση που δεν υπήρχε κανένας σκύλος στο σπίτι σας. Το ίδιο πρέπει να κάνετε και κατά την επιστροφή σας. Δοκιμάστε να το κάνετε αυτό πολλές φορές ώστε να εξασκηθεί στη σωστή συμπεριφορά. Φύγετε, λοιπόν, από το σπίτι και επιστρέψτε μετά από κάποιο διάστημα χωρίς να του δώσετε σημασία. Αν μείνει ήσυχος, μπορείτε μόνο να του χαμογελάσετε χαιρετώντας τον. Αν όχι, αγνοείστε τον και φύγετε από το οπτικό του πεδίο μέχρι να ησυχάσει.
Ο σκύλος σας πρέπει σε κάθε περίπτωση να εξοικειωθεί με την καθημερινότητά σας. Αν αντιληφθείτε ότι κάποια από τις συνήθεις κινήσεις σας πριν την αποχώρηση από το σπίτι σας (πχ. βάζετε τα παπούτσια σας, παίρνετε τα κλειδιά σας, ανοίγετε την πόρτα του σπιτιού έτοιμος για αποχώρηση κτλ.) προκαλεί στο σκύλο σας άγχος αποχωρισμού, τελειώστε με την κίνηση αυτή, αλλά μην αποχωρήσετε από το σπίτι. Σταδιακά θα αντιληφθεί, θα εξοικειωθεί με τις κινήσεις αυτές και θα τις αποδεχτεί.
Τοποθετείστε ένα σπιτάκι σαν κλουβί στο πιο πολυσύχναστο σημείο του σπιτιού και αφήστε το σκύλο σας μέσα να ακούει και να παρατηρεί τις καθημερινές σας ασχολίες, τις κινήσεις και όλα όσα συμβαίνουν στο σπίτι. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσει ο σκύλος ότι δεν είναι απαραίτητο να συμμετέχει σε όλα όσα συμβαίνουν και ότι εσείς είστε ο υπεύθυνος για όλα στο σπίτι.
Μπορείτε να έχετε για το σκύλο σας περισσότερα από ένα σπιτάκι – κρεβατάκι, στην περίπτωση για παράδειγμα που θέλετε να κοιμάται στο υπνοδωμάτιό σας δίπλα στο κρεβάτι σας. Μια καλή ιδέα είναι να καλύψετε το σπιτάκι – κρεβατάκι του με κάποιο σκέπασμα. Ο σκύλος μπορεί τότε να το δει σαν κρησφύγετο όταν εσείς λείπετε και να του αρέσει.
Τέλος, σε όλους τους σκύλους αρέσει η μουσική και η τηλεόραση. Μπορείτε να τα αφήνετε ανοικτά γι’ αυτούς όσο εσείς απουσιάζετε. Ο ήχος και το θέαμα τους κάνει να νιώθουν οικεία δίνοντάς τους παράλληλα ένα αίσθημα ασφάλειας.
Αλλάξτε την καθημερινότητά σας
Είναι πολύ πιθανό ο σκύλος σας να αναγνωρίζει μια σειρά ενεργειών σας, οπότε πρέπει να φερθείτε έξυπνα. Το να αλλάξετε τις συνήθειες του σκύλου σας συχνά επιφέρει και την αλλαγή των δικών σας συνηθειών. Αυτό μπορεί να φανεί δύσκολο, αφού είμαστε πλάσματα της συνήθειας, όμως, πρέπει να αλλάξετε συνήθειες.
Αποχωρήστε, αν είναι δυνατόν, από το σπίτι από άλλη πόρτα, αλλάξτε τη θέση του που βάζατε το παλτό και την τσάντα σας. Κάντε αλλαγές που θα δημιουργήσουν μια άλλη εικόνα, άλλες συνήθειες.
Αν βλέπετε τηλεόραση ή κάθεστε στον υπολογιστή σας και ο σκύλος σας σηκώνεται κάθε φορά που σηκώνεστε κι εσείς, απλώς σηκωθείτε και καθίστε πάλι. Είναι και αυτή μια συνήθεια που πρέπει να αλλάξει. Να θυμάστε ότι ο σκύλος σας δεν είναι ανάγκη να σας ακολουθεί οπουδήποτε. Ναι, μπορεί να σας παρατηρεί, αλλά πρέπει να περιμένει να τον καλέσετε στην παρέα σας. Αυτές οι μικρές αλλαγές θα διδάξουν στο σκύλο σας να έχει αυτοπεποίθηση και να μπορεί να χειριστεί την περίπτωση που θα μείνει μόνος.
Το άγχος αποχωρισμού είναι μια κατάσταση που μπορεί να ξεπεραστεί, από κάποιους σκύλους γρηγορότερα και από άλλους σε περισσότερο χρόνο, με περισσότερη υπομονή και συνέπεια από εσάς και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Σε κάθε περίπτωση μην ξεχνάτε τα απαραίτητα στοιχεία στη ζωή κάθε σκύλου: εξάσκηση, υπακοή, κανόνες ηγεσίας, όρια και περιορισμοί.
